Hoe drink je whisky
Whisky drinken heeft geduld nodig, een whisky dat een lange en mooie ontwikkelingsproces heeft ondergaan drink je niet zomaar even weg als een shotje. Daarbij zorgt een whisky tijdens het drinken ook voor een belevenis dat niet bij elke whisky hetzelfde is wat het drinken van whisky bij elke soort anders maakt.
Wanneer je de volgende tips leest begrijp je meer over hoe je whisky moet drinken en wat je bij het drinken kan beleven. En mocht het toch net niet naar jouw smaak zijn, dan zijn er een aantal trucs die je kunt toepassen om de whisky tot bloei te laten komen tijdens het drinken.
Welk whiskyglas gebruik je
Een whisky moet beleefd worden bij het drinken en moet hierbij direct overkomen zoals die is bedoeld door de whiskymaker. Met het gebruiken van het juiste type whisky glas krijg je behoud van de geur, de juiste wijze van het vervluchtigen van de alcohol maar bovenal het behouden van de smaak zoals die is bedoeld. Helaas is dus niet elk type glas geschikt voor het drinken van whisky vanwege het verlies van smaak en geur. Hiervoor zijn speciale whisky glazen die elk de whisky bediend op zijn eigen manier. De bekendste hiervan zijn de tumbler (on the rocks glas) en de nosing glas (glencairn glas).
Tumbler glas
De tumbler of old fashioned glas is het meest gebruikt om Bourbon whiskey mee te drinken. Dit glas is ideaal om de aroma vrij te laten komen, alcohol sneller te laten vervliegen en is uitermate geschikt om ijs in te serveren. Een nadeel is wel dat dit glas het oxideren van de whisky versnelt waardoor geur en smaak sneller verdwijnt.
Nosing glas
De nosing glas is het meest gebruikt om whisky mee te proeven omdat deze een steel heeft zodat het glas zelf niet met de handen wordt aangeraakt. Het glas heeft aan de bovenkant een meer gesloten opening zodat de aroma’s niet vervliegen waarmee de whisky aroma langer blijft hangen maar met een opening groot genoeg om de neus in te steken om te ruiken.
Whisky schenken
Voor het schenken van whisky moet je bedenken of je het bij één soort whisky houdt of dat je meerdere soorten gaat proeven. Aangezien een glas whisky lang beleefd kan worden is het glas volschenken met de standaardmaat van 35 cl voldoende. Ga je alleen maar proeven dan is het schenken van 20 cl al voldoende, zoals bij proeverijen wordt gedaan.
Wist je dat…
De hoeveelheid alcohol in een glas whisky met 35 cl bijna dezelfde hoeveelheid alcohol is als bij een glas bier met 6% alcohol.
Whisky drinken
Iedereen heeft zijn eigen manier van whisky drinken of hulp nodig om de whisky drinkbaar te maken door de smaak en aroma een duwtje te geven om de whisky beter te beleven. De keuze om de whisky puur te drinken is voor sommige mensen nog te hardcore waarbij veel mensen toch iets van ijs of water in de whisky gebruiken.
Puur of met ijs
Een whisky drink je eigenlijk op de manier zoals die uit de fles komt, puur. Het drinken van whisky met ijs is voor het behouden van de aroma’s en houdt het vervluchtigen van de alcohol tegen. Met name met het drinken uit een tumbler glas is ijs erbij serveren heel gebruikelijk, vooral omdat met dit type glas de aroma’s en alcohol snel verdwijnen.
Water bij de whisky
Maar het komt voor dat de aroma’s nog niet tot hun recht komen doordat de whisky bijvoorbeeld heel erg gesloten is door de jonge leeftijd van de whisky. Dan kunnen een paar druppeltjes water een wereld van verschil maken:
- de aroma’s gaan opbloeien en raakt de whisky meer open
- het alcoholpercentage wordt verlaagd en de smaak komt beter over
Whisky proeven
Whisky drink je eigenlijk niet, whisky proef je en wel met een hele goede reden. Whisky wordt beleefd op verschillende manieren, met de ogen, de neus en de mond. Een goede whisky speelt in op al deze zintuigen en bereikt het hoogtepunt met de afdronk.
Kijken
De kleur geeft aan wat men mag verwachten van de smaak, hoe donkerder de whisky hoe rijper die is qua smaakt. Afhankelijk van het soort vat waar de whisky op rijpt krijgt de whisky een kleur mee waarbij de houtsoort van het vat de meest bepalende factor is. Dit is ook terug te vinden in de smaak aan rijpheid en de extra smaak toevoeging van het soort hout.
Door het glas te zwenken, ronddraaien, zie je ook de whisky aan de binnenkant van het glas langzaam teruglopen naar beneden. Hoe dunner deze “tranen” zijn hoe minder vol de whisky is en hoe sterker de alcohol is.
Ruiken
Het aroma van de whisky is de eerste grote weggever van wat je gaat beleven. Het geeft aan van welke houtsoort de whisky komt en welke omstandigheden de whisky maken. Bij elke kleine reuk aan het glas onderscheid je steeds elementen die samen deze whisky speciaal maakt. Het is belangrijk om de whisky te blijven zwenken na elke reuk om de aroma open te maken en steeds nieuwe geuren te ontdekken. Hierbij een aantal voorbeelden:
- vanille: de whisky op eikenhout heeft gelegen
- caramel: het hout van het vat extra gebrand is
- fruitigheid: de whisky komt uit een warm klimaat of heeft op sherry vaten gelegen
- ziltig: de whisky komt uit een kuststreek of eiland met hoge iodine gehalte
- turf: je ruikt de fenolen dat uit turf komt bij het mouten van de gerst
Smaak
Net zoals bij het ruiken zijn veel accenten van de whisky te ontdekken die op dezelfde manier met de voorbeelden hierboven worden onderscheiden. Om dit te ontdekken moet de whisky bij elke slok langzaam opgenomen worden. Door de whisky enige tijd door de mond te walsen wordt de whisky door elke smaakpapil opgevangen en zullen de smaakzintuigen meerdere smaken kunnen onderscheiden. Tegelijkertijd wordt de whisky langer in de mond ook steeds warmer waarmee meer smaak vrijkomt.
Smaak toont veel meer beleving aan een whisky dan ruiken waarmee intensiteit veel sterker te beleven is. De intensiteit op zichzelf vertelt op zichzelf ook veel over de whisky:
- sterke vanillesmaak: virgin oak single barrel
- sterke fruitigheid: tropisch klimaat
- sterke caramel: er is honing of suiker toegevoegd tijdens het rijpen
Afdronk
Whisky kan een korte belevenis geven of juist een hele lange belevenis. Hierbij komt de afdronk als laatste beoordeling van een whisky. De reden waarom is dat een whisky met een korte belevenis ook sneller weg is uit de herinnering van de whisky. Het vertelt niet dat een kortdurende belevenis een whisky slecht maakt maar een whisky met een lange afdronk en intensiteit geeft een langdurige belevenis en blijvende impressie van de whisky.
De afdronk van een whisky komt in verschillende maten:
- korte afdronk met weinig intensiteit (verwatering of sterke afvlakking van de smaak)
- lange afdronk met een blijvende alcoholsmaak c.q. branderige smaak
- lange afdronk met een rijke en sterke intensiteit aan smaak
Tip bij het proeven
Geeft de whisky bij de eerste reuk of slok een teveel aan alcohol geur of smaak, dan kan het zijn dat de whisky gesloten is of te jong is om de rijpheid in de geur opgenomen te laten worden. Je kan dan twee dingen doen om de geur tot bloei te laten komen:
- verwarm het glas door deze met de hand vast te pakken
- doe een paar druppeltjes water in de whisky
Wat er dan gebeurt is dat de whisky warmte wrijving krijgt waardoor het bouquet gaat vervluchtigen waarmee de aroma’s vrijkomen. Met het toevoegen van de paar druppeltjes water gaan de watermoleculen wrijven met de alcoholmoleculen wat ook deze warmte wrijving teweeg brengt.
Verschillende whisky’s proeven
Als je meerdere soorten whisky’s gaat proeven dan zijn er een aantal dingen om op te letten bij het kiezen welke whisky je gaat proeven en het moment tussen de whisky’s door.
Even een kleine tip…
Onze tip is om niet meer dan 10 whisky’s te proeven. Het wordt op den duur steeds moelijker voor het smaakpalet om nieuwe smaken te kunnen ervaren. Tegen de tijd dat je 10 whisky’s hebt geproefd wordt het lastig om een whisky te vinden die de voorlaatste gaat overtreffen.
Volgorde whisky’s proeven
De volgorde van de whisky is bepalend voor welke soort jouw volgende whisky wordt. Hierbij is het belangrijk om ervoor te zorgen dat de smaak en geur goed naar voren komt en niet dood neervalt omdat de vorige whisky die je hebt geproefd sterker of rijker was. Daarom is het belangrijk een opbouwende volgorde van smaak en rijpheid aan te houden zodat de volgende whisky de kans krijgt de vorige whisky te overstemmen. In opbouwende volgorde:
- jong en bloemachtig
- lichtrijk, nootachtig,
- lichte turf
- rijk en gedroogd fruit
- jong en turf gestookt
- rijk en turf gestookt
Tussen het proeven door
Niks is zo schadelijk bij een whisky proeven als je de smaak nog beleefd van de vorige whisky die je hebt geproefd. Hierdoor kan de smaak doodvallen en de beleving van de whisky gaat naar de knoppen. Het is daarom belangrijk om voor de eerstvolgende whisky smaakneutraal te zijn.
Het neutraliseren van de smaak, nadat je een whisky hebt geproefd, gaat om het neutraliseren van je smaakpapillen zodat je nieuwe smaak kan ervaren. De meest gebruikte manieren om dit te doen is door een stukje brood te eten en wat water te drinken en gebruik voor de volgende whisky een schoon glas. Dit helpt niet alleen de smaak te neutraliseren maar je krijgt tussen het drinken door ook nog wat eten en water binnen zodat je straks minder spijt krijgt van al het whisky proeven.